شفاف سازی بهزاد بانکی پور،مدیر عامل صندوق حمایت از توسعه صنعت زنبورداری کشور در خصوص “پروژه واردات کالای خمیر شیرین (آپی پاستا)”
متن کامل گفتگوی بهزاد بانکی پور مدیر عامل صندوق حمایت از توسعه صنعت زنبورداری کشور با سردبیر پایگاه خبری-تحلیلی صنعت زنبورداری ایران “عسلنا”،پیرامون پروژه واردات کالای خمیر شیرین و شفاف سازی آن
به گزارش روابط عمومی صندوق حمایت از توسعه صنعت زنبورداری کشور،بهزاد بانکی پور مدیر عامل صندوق حمایت از توسعه صنعت زنبورداری کشور؛ در دومین گفتگوی زنده اینستاگرامی خود با جامعه زنبورداران که به شفاف سازی و پرسش و پاسخ با آنها در خصوص پروژه “واردات کالای خمیر شیرین (آپی پاستا) “پرداخت، به سردبیر پایگاه خبری-تحلیلی صنعت زنبوردای ایران “عسلنا”، در خصوص حاشیه ها و روند واردات این کالا به کشور بیان کرد: ما در طی ۴۰ سال اخیر در صنعت زنبورداری کشور رشد کمی بسیار خوبی را تجربه کردیم. اما واقعت این است که به لحاظ تکنولوژی و فناوری های نوین، رشد قابل توجه یا حداقل رشد متوازنی متناسب با رشد کمی را در این سال ها نداشتیم.
در واقع می توان گفت زنبورداری ما بر اساس شاخص های مختلفی از جمله هزینه و میزان تولید در واحد کندو،زنبورداری معیشتی محسوب می شود و بر همین اساس نمی توان نام آن را یک زنبورداری حرفه ای و بهره ور بگذاریم.بنابراین ضرورت دارد ما در حوزه های مختلف صنعت زنبورداری از جمله تجهیزات،ابزارآلات و ادوات،تغذیه زنبورعسل،اصلاح نژاد ملکه،بسته بندی و … ورود کنیم.
وی ادامه داد:همچنین ما به ویژه در حوزه تغذیه زنبورعسل نتوانستیم خوب کار کنیم. بنده خبری که دریافت می کردم از بخش دولتی این بود که عمده و یا شاید ۱۰۰ درصد بودجه کشور در طی سال های اخیر به حوزه اصلاح نژاد ملکه تخصیص داده شده و خیلی روی فعالیت های تحقیقاتی در بحث تغذیه زنبورعسل کار نشده است و این موضوع به طور قطع صنعت زنبورداری را با مشکل روبه رو می کند.
بانکی پور با اشاره به بهره ور نبودن صنعت زنبورداری کشور گفت:اگر ما به دنبال یک زنبورداری حرفه ای و بهره ور هستیم که زنبورداران کشورمان به دنبال آن بتوانند از درآمد و معیشت کافی برخوردار باشند،باید توجه جدی به بحث تغذیه زنبور عسل داشته باشیم.کما اینکه ما مشاهده کردیم زمانی که در حوزه دام سنگین و سبک ،کار تحقیقاتی بسیار خوب انجام شد و در همین راستا تکنولوژی های جدید وارد کشور شد،شاهد چه رشد و به دنبال آن چه بهره وری مطلوبی در تولید بودیم.
زمانی که ما غذای زنبور عسل را برداشت میکنیم، به طور طبیعی باید آن را به روشی تامین کنیم که هم به لحاظ هزینه برای زنبوردار مناسب باشد و هم به دنبال آن فرآیند تولید، تسهیل شود. ضمن اینکه زنبور هم مانند هر موجود زنده دیگری باید بتواند نیازهای حیاتی خود را تامین کند.اما چیزی که در حال حاضر در صنعت زنبورداری، ما شاهد آن هستیم ،تغذیه زنبورعسل با شکر است که این نه به نفع زنبوردار است و نه به لحاظ کیفی و تغذیه ای نیاز زنبورعسل را فراهم می کند.
مدیر عامل صندوق حمایت از توسعه صنعت زنبورداری کشور اظهار داشت:در همین راستا و با همین هدف ما به عنوان صندوق حمایت از توسعه صنعت زنبورداری کشور و با توجه به اینکه انتقال نوآوری و تکنولوژی های نوین یکی از وظایف ذاتی صندوق به شمار می رود و قانون گذار و مجلس آن را بر عهده ما به عنوان نهاد توسعه ای در بخش کشاورزی گذاشته است ما در بحث واردات کالای خمیر شیرین ورود کردیم.
اما چرا بحث ما موضوع خمیر شیرین است؟به دلیل اینکه تامین کربوهیدرات ها و انرژی مورد نیاز برای زنبور عسل یک موضوعی است که از طریق قندها باید تامین شود.
کالای خمیر شیرین سال ها شاید توسط زنبورداران ما به نوعی تولید می شد؛واحد های خیلی کوچکی بودند که این کالا را تولید می کردند و در اختیار زنبورداران قرار می دادند.کافی، استاندارد و به صورت صنعتی در شرایط استاندارد و حجم انبوه تولید و در مقدار مورد نیاز زنبورداران تولید نمی شد.
به همین دلیل این کالا را عملا در کشور ،در آن حجم مورد نیاز زنبورداران کل کشور نداشتیم تا برای زمستانگذاری مورد مصرف قرار گیرد.
بانکی پور ادامه داد:در مقطعی در سال ۱۳۹۵ “شرکت مادر تخصصی صندوق توسعه بخش کشاورزی” با توجه به اینکه صندوق های مختلفی از جمله “صندوق دامپروری” را در زیر مجموعه خود دارد، در بحث واردات نهاده های دام با شرکتی کار میکردند که به غیر از نهاده های دام ، محصول دیگری برای صنعت زنبورداری به نام “خمیر شیرین” داشتند که شرکت مادر این مجموعه را به ما معرفی کرد.به همین دلیل با این مجموعه جلسه ای گذاشتیم و مشخص شد که این شرکت نمایندگان شرکت اسپانیایی به نام “زوکان” در ایران هستند،که یکی از شرکت های بزرگ تولیدکننده شکر در دنیا هم محسوب می شود که بخشی هم در بازرگانی دارد و در بحث های مختلف دیگر هم ورود کرده است.این شرکت در بحث تامین نهاده کار تجاری انجام می دهد و در ایران هم با توجه پتانسیل های خوبی که دارد به دنبال بازاریابی برای محصولی به نام (خمیر شیرین یا همان آپی پاستا) بودند که طی جلساتی و مشاهده نمونه محصول به این نتیجه رسیدیم که میتواند محصول مفیدی باشد.
وی در خصوص استانداردهای کالای خمیر شیرین افزود:این کالا در سراسر اتحادیه اروپا در حال حاضر هم توزیع می شود و از تکنولوژی بالای تولید برخوردار است و مجوز های مختلفی به لحاظ امنیت غذایی در اختیار دارد.این کالا استاندارد (جی ام او) را داشت که بحث تراریخته بود یعنی مواد تراریخته داخل محصول نباشد.استاندارد آفلوتوکسین رو داشت یعنی سم آفلوتوکسین داخلش نباشد.
استانداردهای تابش نور را داشت.استانداردهای مربوط به فلزات سنگین را در اختیار دارد و داشت.ایزو ۲۲۰۰۰ ویرایش ۲۰۰۵ را دارد که در حقیقت سیستم مدیریت امنیت غذایی است از شرکت بازرسی کنترل کیفیت( اس جی اس) که یک شرکت معتبر و ین المللی در بحث کنترل کیفیت است.
وهمینطور استاندارد آی اف اس را داشته که استاندارد جهانی ممیزی از کارخانجات تولیدات محصولات غذایی با هدف اطمینان از عاری بودن محصول تولید شده از هرگونه از آلودگی است.
مدیرعامل صندوق حمایت از توسعه صنعت زنبورداری کشور ادامه داد: محصولی با این ویژگی ها به ما معرفی شد و به ما گفتند شرکت سازنده(زوکان اسپانیا)، بزرگترین تولید کننده شکر است. اما من با احتیاط میگم از بزرگترین تولید کننده های شکر در اتحادیه اروپا و یک شرکت بازرگانی بزرگ است که از سراسر دنیا نهاده های دامی را تامین و توزیع می کند که در کشور ما هم نهاده های دامی را وارد کرده است و در حوزه ی دام سبک، مانند بز مورسیایی فعال بودند و کار می کردند و کماکان هم کار می کنند.
وی در خصوص فرایند ورود محصول کالای “خمیر شیرین”به کشور تصریح کرد:
بعد از اینکه این شرکت از طریق شرکت مادر به ما معرفی شد، بعد از مشاهده نمونه محصول،در همان مقطع ما یک کارگروه تخصصی شامل : آقای بهجتیان از شرکت اسپادانا، آقای میرزایی از اتحادیه زنبورداران استان اصفهان ، خانم رئیسی سرحدی مدیر عامل وقت اتحادیه سراسری زنبورداران ایران زمین و عضو هیئت مدیره صندوق،آقای رضایی پرورش دهنده ملکه زنبور عسل از دماوند و مهندس جمشیدی مشاور فنی صندوق تشکیل دادیم که این محصول را خودمان هم ارزیابی کنیم. جمع بندی این بود که این محصول داخل کشور وجود ندارد. اما امکان ساختش در دراز مدت و به شرط اینکه توجیه اقتصادی داشته باشد، است و می تواند یک محصول مفید برای صنعت زنبورداری باشد و همچنین واردات آن به تسهیل فرآیند تولید کمک کند.
بر اساس این جمع بندی اولیه به خواست خود شرکت مذکور مقرر شد، ۲۲ تن کالا به صورت نمونه توسط خود شرکت اسپانیایی وارد کشور شود و در اختیار صندوق قرار گیرد تا به صورت (نمونه) بین زنبوردارها توزیع شود تا بازخورد آنرا را ببینیم .
بانکی پور ادامه داد: براساس بند ۴ مصوبه شماره ۵۸ مورخ ۱۷/۳/۱۳۹۵ صندوق، این مصوبه را ما داشتیم که این ۲۲ تن کالا را دریافت کنیم و در اختیار تشکل ها قرار دهیم.ما این کالا را دریافت کردیم و در اختیار ۱۵ سهام دار صندوق از ۱۱ استان کشور به صورت سمپل قرار دادیم که تعدای افراد حقیقی هم بودند که این کالا را دریافت و تست کردند. در آن مقطع ما حدود دو هزار و هفتصد تومان این کالا را خریداری کردیم که با دو هزار هشتصد تومن یه سود حدود ۴ درصد این کالا را به افرادی که علاقه مند بودند واگذار کردیم.بازخورد گرفتیم از این کالا و مکاتباتش موجود است و بسیاری از زنبورداران و تشکل هایی که از این کالا استفاده کردند اعلام رضایت کردند و تعدادی که نام نمی برم اعلام کردند که زنبورستان ما را از تلفات بسیار زیاد که به دلیل سرمای زیاد که در آن سال وجود داشت نجات داد .
وی افزود:حتی ما نمونه هایی را هم به ایستگاه های اصلاح نژاد ملکه در استان های خراسان رضوی و ایستگاه گلستان فرستادیم که طی مکاتباتی از این کالا اعلام رضایت داشتند.ما این کالا را با توجه به بازخوردی که گرفتیم ارجاع دادیم به کمیته فنی زنبورعسل در مجموعه وزارت جهاد کشاورزی.این کمیته در تاریخ ۱۳/۴/۱۳۹۵ تشکیل شد و حاضرینی که در این کمیته بودند در حقیقت ۱۴ نماینده از نهادهای مختلف از جمله معاونت امور دام وزارت جهاد، انجمن علمی زنبورعسل ایران، اتحادیه سراسری زنبورداران ایران ، مرکز تحقیقات علوم دامی و تعدادی زنبوردار بودند که ورود این کالا را به مقدار ۱۰۰۰ تن به کشور با توجه به بازخوردهایی که گرفته بودیم و مطالعاتی که خود دوستان روی این کالا داشتند مصوب کردند. البته مصوبات دیگری هم بود از جمله اینکه این کالا در داخل کشور تولید شود و روال قانونی و ضوابط قانونی هم برای واردات این کالا وجود داشته باشد و به این شروط شما ۱۰۰۰ تن وارد کشور کنید.
بانکی پور ادامه داد: ما بعد از این مصوبه، در کمیته فنی زنبورعسل اقدام کردیم به استعلام قیمت که شاید خیلی از عزیزان که این موضوع را برای اولین بار می شنوند فکر میکردند، این کالا همینطوری وارد کشور شده است. ما در قالب صندوق از دو شرکت آپی فوندا در بلژیک و آمبراسیا در ایتالیا که این محصول را تولید می کردند استعلام قیمت کردیم که آمبراسیا به ما جواب نداد، اما آپی فوندا به ما جواب داد وایمیل هاش موجود است و من می توانم در اختیار شما قرار دهم که در صورت لزوم منتشر کنید.
وی افزود:شرکت آپی فوندا که همین خمیر شیرین را با برند فوند آپی در اتحادیه اروپا عرضه می کند به ما بر مبنای سی اف دی۶۹۰ یورو قیمت داد ولی شرکت زوکان بر مبنای دی دی پی ۷۸۰ یورو قیمت داد. شاید همه این نظر را داشته باشند که شرکت زوکان به ظاهر گرون تر هست.اما دی دی پی به این مفهوم بود که تمام مسئولیت حمل-بیمه و هزینه های گمرکی کالا به عهده شرکت فروشنده است و همچنین کالا را در تهران به ما تحویل می دهد.بنابراین این موضوع به شدت ریسک ما را پایین می آورد و در بحث واردات کالا، ضمن اینکه ما وارد کننده نبودیم،شرکت اسپانیایی با سرمایه گذاری خودش کالا را وارد می کرد و ما ریالی برای این پرداخت نمی کردیم و نهایتا کالا را در تهران تحویل می گرفتیم.
ولی این شرکت آپی فوندا در بلژِک اعلام کرده بود من ۶۹۰ یورو برمبنای سی اف دی به شما تحویل می دهم اما شما باید اول پول را پرداخت کنید.یک ماه بعد کالا را در یکی از بنادر هلند تحویل بگیرید و خودتان سوار کشتی کنید حمل کنید و ترخیصش هم به عهده خودتان و بیارید وارد کشور کنید. که ما طبیعتا ترجیح دادیم که این کالا از طریق شرک زوکان و شرکت اسپانیایی تامین شود.
مدیر عامل صندوق حمایت از توسعه صنعت زنبورداری کشور تصریح کرد:به همین منظور بعد از اینکه مصوبه ی کمیته فنی را گرفتیم و استعلام قیمت کردیم ،در جلسه هیئت مدیره صندوق که در آن مقطع اتحادیه سراسری زنبورداران، اتحادیه زنبورداران فارس،اتحادیه زنبورداران آذربایجان شرقی،اتحادیه زنبورداران اصفهان و شرکت مادر به عنوان نماینده دولت حضور داشتند و تصویب کردند مقدار ۱۰۰۰ تن کالای خمیر شیرین توسط شرکت مذکور خریداری شود.
درادامه ما موضوع را با توجه به حجم معامله به مجمع عمومی صاحبان سهام درتاریخ ۲۵/۵/۱۳۹۵ ارجاع دادیم که مصوبه مجمع عمومی صاحبان سهام صندوق را هم برای این موضوع دریافت کردیم.
و در نهایت اعضای هیئت مدیره صندوق این ۱۰۰۰ تن را به ۶۲۰ تن کاهش داد تا با ریسک کمتری همراه باشد.
(با توجه به جدید بودن و عدم اطلاع از بازخورد احتمالی)
وی ادامه داد: بر همین اساس و مطابق با عرف تجارت جهانی و بین المللی که یک مجموعه انجام میدهد، قاعدتا ما باید از فرآیند تولید شرکت سازنده آگاهی کامل کسب می کردیم به همین ترتیب به دعوت شرکت سازنده، نمایندگان هیئت مدیره صندوق،نماینده دولت و بنده سفری چند روزه به اسپانیا داشتیم و از روند تولید در کارخانه زوکان اسپانیا بازدید داشتیم.
این مقام مسئول در خصوص ویژگی های کالای خمیر شیرین که وارد کشور شد اظهار داشت:این کالا بالاترین تکنولوژی اتحادیه روز اروپا و با استاندارد و کیفیت روز جهان تولید و وارد کشور شد .ویژگی دوم که به نظرم یکی از افتخارات و دستاوردهای صندوق به شمار می رود، این است که ما توافقی با شرکت زوکان اسپانیا داشتیم،که بر اساس این توافق به هیچ عنوان حق نداشت کالا را خارج از شبکه تعاونی ها و اتحادیه های زنبورداری توزیع کند. و فروش انحصاریش را برای شبکه تعاونی و اتحادیه های زنبورداری گرفتیم و تا مدتی این اتفاق افتاد مگر در استان ها و شهرهایی که عملا تعاونی و اتحادیه زنبورداری آن فعالیت نمی کردند.در واقع این موضوع ویژگی بسیار بارزی است که من فکر می کنم در کشور انگشت شمار است که ما یک کالایی با این استاندارد و با این کیفیت را بدون هیچ سرمایه گذاری وارد کشور کردیم.
وی افزود:این صحبت هایی که صندوق پول داده و از سرمایه مردم برای واردات این کالا هزینه کرده است،این ها تماما شایعه است و صندوق هیج گونه سرمایه گذاری برای واردات این کالا به کشور انجام نداده است. و وارد کننده کالا هم نبوده. خود شرکت اسپانیایی با شناخت و برآوردهایی که از بازار ایران داشت، این سرمایه گذاری را انجام داد و این کالا را وارد کشور کرد و نکته بسیار مهمی که دوستان باید به آن توجه کنند و به زعم بنده یک اتفاق نادر در کشور بود، این است که این کالا، در کشور به ماخذ نرخ دلاری که در آن مقطع بود تقریبا نصف قیمت کالا در کشورهای اروپایی عرضه شد. یعنی ما در ایران با نرخ دلار ۳۵۰۰ تومن عرضه می کردیم بین زنبورداران و در اروپا با نرخ دلار ۴۰۰۰ تومن،که نهایتا ۶۰۰۰ تومن به دست زنبوردارهای اروپایی می رسید. و هیچ وقت دیده نشد که ما کالایی را بدون سرمایه گذاری وارد کشور کردیم ،یک نوآوری جدید وارد کشور کردیم که تولید داخلی ندارد و آن را نصف قیمت کالا در بازار جهانی عرضه کردیم آن هم به شکل اعتباری با باز پرداخت ۱۰ ماهه با نرخ سود ۱۰ درصد. یعنی واقعا بعضی مواقع تعجب می کنم که دیگر ما برای یک صنعت چه کاری باید انجام بدیم که به این صورت، نهاده خوب ،تسهیل کننده امر تولید ،کاهش دهنده هزینه تولید و با استاندارد روز دنیا بدون سرمایه گذاری با کارمزد پایین به صورت اعتباری و نصف قیمت جهانی عرضه شود.
بانکی پوراظهار داشت: مهم ترین اتفاقی که در این قضیه افتاد و مزیتی که داشت و برکسی هم پوشیده نیست ،این کالا فرآیند تولید را تسهیل کرد و به نوعی هزینه های تولید را کاهش داد و این حرف من نیست حرف تمام زنبوردارانی است که این کالا را استفاده کردند و بدون هرگونه غرض ورزی و مسائل شخصی این واقعیت را اعلام کردند و در این جریان صندوق تنها از ظرفیت نهادی، که من تاکید میکنم اینجاست که یک ظرفیت نهادی به کار می آید صندوق از ظرفیت نهادی خود استفاده کرده و قدرت چانه زنی خود را در یک تشکیلات بین المللی بالا برده و توانسته امتیاز بگیره و کالا را به این شکل وارد کشور کند.یعنی ما از مزیت خودمان در آن شرایط شبکه سازی استفاده کردیم که این کالا وارد کشور شود.حالا فرض کنید اگر صندوق نبود چه اتفاقی می افتاد آیا این کالا وارد می شد؟چرا سال های قبل وارد نشد ؟در طی این فرآِیند نه تنها از ما حمایت نمی شد بلکه با ایجاد حواشی مختلف از داخل خود صنعت سنگ انداری هم می کردند.
وی در خصوص حواشی های واردات کالای خمیر شیرین افزود: ما در کشور اسپانیا بودیم که پیامک هایی می آمد برای شرکت اسپانیایی که این افراد یعنی (ما) نمایندگان جامعه زنبورداری ایران نیستیم و با ما معامله و فروش انجام نشود. بعد از اینکه کالا وارد شد هیچ تولید داخلی در سطح صنعتی برای این کالا وجود نداشت.اما در فضای مجازی تا دلتان بخواهد جوسازی و حاشیه سازی وجود داشت که چرا صندوق به جای اینکه کالا وارد کند تکنولوژی را وارد نکرد؟این تکنولوژی ۲۰۰ میلیون تومان قیمتش بود.این حرف کاملا مشخصه که هیج مطالعه ای پشت آن نبوده زیرا تکنولوژی وارد کردن به کشور اینطوری نیست که شما به یک کشور بروید و بگید من ۲۰۰ میلیون پرداخت می کنم و در ازای آن تکنولوژِی ات را به من بفروش و ببرم در کشورم تولید کنم.
بانکی پور ادامه داد: شما در معاملات بین المللی باید برد برد بازی کنید. آنها دنبال تجارت و برد کشور خودشان هستند.قطعا هیچ وقت حاضر نبودند تکنولوژِی و نوآوری و فن تولید خودشان را به ما بدهند آن هم با رقم ۲۰۰ میلیون تومان و ۶۰۰ میلیون تومان که من واقعا نمیدونم این عددها از کجا درمیاد.
یک نکته ای وجود دارد که دوستان دقت نمی کنند آن هم این است که، یک موقع شما میخواهید تولید پایلوت و نیمه صنعتی کنید، بله ممکنه با ۳۰۰،۲۰۰ میلیون یک دستگاهی هم بگذارید و روزی ۱ تن هم تولید کنید اما وقتی میخواهید در حد ۴۰۰۰ تن،۵۰۰۰ تن و ۶۰۰۰ تن در سال تولید داشته باشید قطعا با این ارقام امکان پذیر نیست و یک امر بدیهی است، چرا که این حجم از تولید زیر ساخت می خواهد،کارخانه می خواهد ،زمین میخواهد و سرمایه گذاری ای می خواهد که شما بتوانید به آن ظرفیت تولید برسید اما ما در همان مقطع با شرکت زوکان صحبت و توافق کرده بودیم که بعد از یه مدتی تحت لایسنس آنها و با تکنولوژی و سرمایه گذاری ما داخل کشور این کالا تولید شود و بتوانیم یک کالای خوبی را تولید کنیم و بتوانیم به عنوان یک کالای صادراتی حتی به کشورهای همجوار هم صادر کنیم که بنا به دلایل مختلف موفق نشدیم.
مدیر عامل صندوق حمایت از توسعه صنعت زنبورداری کشور در پاسخ به سوال سردبیر “پایگاه خبری عسلنا” مبنی بر اینکه اگر این تکنولوژِی مستقر میشد و میتوانستید لایسنسش را هم بگیرید احتمالا ایران با وجود کشورهای آسیای میانه،ترکیه و …یه قطبی برای تولید و اشتغالزایی میشد،اشاره کرد:
این کالا را شرکت زوکان اسپانیا درهمکاری دانشگاه مورسیا تولید کرده بود .یعنی یک واحد (آر اند دی) و تحقیقاتی در دانشگاه مورسیا وجود داشت که درحقیقت ارتباط دانشگاه با صنعت شکل گرفته بود و این کالا تولید شد.این تنها کالای شرکت مذکور نبود.آنها روی انواع مکمل های غذایی برای بحث زنبور عسل کار کرده بودند و محصولات خوب دیگری هم تولید کرده بودند.من منکر این نیستم که توان داخلی داریم قطعا هم میتوانیم به این تکنولوژی برسیم و این تولید را انجام دهیم.اما سوال من این است که ما چقدر باید برای این (آر اند دی) و فعالیت های تحقیق و توسعه ای هزینه می کردیم و چقدر باید سرمایه گذاری می کردیم و چقدر زمان باید میگذاشتیم تا بهش برسیم.و چقدر باید سرمایه گذاری زیر ساختی می کردیم برای اینکه به یک حجم تولید به اندازه نیاز کشور برسیم.قطعا در کارهای تجاری میانبری هست که شما در قالب یک کار برد برد بدون اینکه بخواهی وقت بذاری بدون اینکه بخواهی سرمایه گذاری سنگین تحقیق و توسعه کنی،در قالب یک سری از شرکت ها از آن تکنولوژی استفاده کنی.قطع به یقین اگر به این راحتی بود که به بشه چنین تکنیک و نوآوری را با ۳۰۰،۲۰۰ میلیون وارد کرد شما مطمئن باشید الان ۲۰ تا کارخانه خمیر شیرین در کشور داشتیم.
وی ادامه داد:این کالا وارد کشور شد بازار سازی شد و کم کم داشت جا می افتاد. شرکت زوکان اسپانیا بدون اطلاع صندوق. من این را تاکید میکنم که بدون اطلاع صندوق و بر اساس برآوردهایی که خودش از بازار صنعت زنبورداری ایران داشت که به عنوان یک بازار بکر برای خودش در نظر گرفته بود و برآوردهایی که برای فروش داشت اقدام کرده بود به واردات ۵۰۰۰ تن کالای خمیر شیرین به کشور.این کالا را با سرمایه گذاری خودش و با شرکای تجاری که در ایران داشت وارد کشور کرد.به دلیل اینکه این کالا تازه وارد کشور شده بود و طبیعتا فرآیند توزیعش کند بود،به دلیل عدم آشنایی جامعه زنبورداری با محصول با احتیاط مصرف می کردند. اما بهترین زمان مصرف آن که دو سال بود نزدیک به پایان رسیده بود و هنوز۳۰۰۰ تن دیگر از این کالا در کشور باقی مانده بود و نهایتا رسید به زمانی که بهترین زمان مصرف این کالا تمام شد و به دلیل ماندگاری بالایی که این کالا در گمرکات کشور داشت و یک سری مشکلاتی که خود شرکت با پارتنرهای داخلیش در کشور داشت این کالا توسط اموال تملیکی ضبط شد و رفت جز کالای تملیکی.
بانکی پور تصریح کرد:ما با آگاهی از اینکه تاریخ مصرف این کالا در حال اتمام است و این را یک فرصت برای صنعت زنبورداری می دانستیم که نباید این کالا از دسترس زنبوردارها خارج و دچار مشکل شود و به دلیل تاریخ مصرف، زودتر باید در اختیار زنبورداران قرار بگیرد، در تاریخ ۱۲/۱۰/۱۳۹۶ طی یک نامه با شماره ۶۶۹۴ به سازمان دامپزشکی کشور اعلام کردیم که تاریخ مصرف این کالا در حال اتمام است و استعلام کردیم که راهکار چیست؟سازمان دامپزشکی طبق شماره نامه۹۶/۴۳/ ۷۲۳۱۵ضمن اینکه اعلام کرده بود این موضوع در حیطه اختیارات دفتر قرنطینه است، اما اعلام کرد عمر ماندگاری این محصول در تعهد شرکت تولید کننده است که براساس تست های پایداری که خود شرکت تولید کننده انجام میدهد، اعلام میکند که عمر ماندگاری محصول ما چقدر است. ما با برداشتی که از این نامه داشتیم که به نوعی عنوان می کند باید شرکت تولید کننده اعلام کند این کالا چقدر مدت مصرف دارد، از شرکت زوکان اسپانیا استعلام کردیم و آنها هم طی یک نامه رسمی به ما تاریخی اعلام کردند که هنوز قابل مصرف است. من نمیخوام وارد تاریخ بشم چون مشکلات بعدی ممکنه ایجاد کند که ما این موضوع را در هیئت مدیره صندوق مطرح کردیم و با اطمینان از اینکه فرایند درست انجام شده و این کالا هنوز قابل مصرف است، در ۳۱/۱/۱۳۹۷ جلسه شماره ۹۷ بر اساس در خواستی که از تشکل ها و تعاونی ها داشتیم مصوب کردیم، ۴۰۰ تن دیگراز این کالا را خریداری و درا ختیار تعاونی ها و اتحادیه ها قرار دهیم.
وی ادامه داد:این کالا بر اساس مصوبه هیئت مدیره خریداری شد با نرخ دلار ۲۶۰۰ تومان که نزدیک ۱ میلیارد تومان هزینه می شد که ۲۰۰ میلیون تومان پیش پرداخت دادیم براساس پیش فاکتور صادره و حدود ۸۰۰ میلیون تومان هم زمان تحویل کالا پرداخت کردیم.کالا وارد انبار شقایق تهران جاده خاوران شد طی قبض انبار ۱۱۵۱ مورخ ۱۶/۴/۱۳۹۷ بلافاصله که کالا وارد انبار شد، ۴۰۰ تن دیگر هم گویا توسط شرکت زوکان آزاد شده بود و رفته بود به انبارشان در استان گلستان. متاسفانه در همین مقطع بود که حواشی آغاز شد و البته یک اشتباه بسیار استراتژیک هم از سمت سازمان تملیکی و ترخیص کار شرکت زوکان انجام میداد اتفاق افتاده بود که گویا به طور قانونی سازمان اموال تملیکی باید کالا را زمانی آزاد کند که حتما مجوز بهداشتی دامپزشکی روی آن باشد و گویا این مجوز اخذ نشده بود و بدون اخذ این مجوز کالا آزاد شده بود که این را بنده بر اساس شنیده هایم عرض میکنم.خب کالا وارد کشور شده بود بدون کد بهداشتی و مستمسکی شد برای افرادی که به نوعی به دلایل مختلف، بعضی دغدغه داخلی داشتن، بعضی بنا به بهانه های مختلف شروع کردند به فشار آوردن و ایجاد حاشیه که این کالای تاریخ مصرف گذشته وارد کشور شده و باید توقیف شود.سازمان دامپزشکی حساس شد و این کالا را درانبار گلستان و دو سه تا استان دیگر هم که از این انبار برده بودند مثل قزوین-اتحادیه استان فارس-و خود اتحادیه گلستان این کالاها را توقیف کرد .خب از نظر ما این یک پروسه و فرآیند کاملا طبیعی میتوانست باشد که با انجام چند آزمایش روتین که معمولا سازمان دامپزشکی کشور انجام می دهد روی خیلی از کالاها و در اختیار زنبوردارارن قرار بگیرد اما بنا به دلایلی که من نمیدانم این کار کشیده شد به توقیف کالا. برای یک استان حتی توقیف مدیر عامل و توقیف اموال اتحادیه و به دادگاه انجام شد که به جز اینکه زنبوردار ما محروم بود از این کالا، خیلی از تشکل های ما هم اذیت شدند در این فرآیند و با آبرویشان بازی شد و پرونده سازی برایشان انجام شد.
بانکی پور در خصوص شفاف سازی کالای خمیر شیرین در انبار شقایق گفت:آن چیزی که برای صندوق اتفاق افتاد این بود که چون ما کالایمان در انبار شقایق بود و دست به آن نزده بودیم عینا این کالا به شرکت زوکان عودت دادیم و هزینه مان را هم پس گرفتیم .و حتی یک کیلو هم از این انبار خارج نشد.در اثبات حقانیت صحبتی که من دارم انجام میدم ،این صحبت در آن مقطع که شاید ۶ ماه از بهترین مدت مصرفش گذشته بود و قطعا در آن مقطع مشکل نداشت و میتوانست با یک سری آزمایشات کامل رفع مشکل شود، نزدیک به سه ماه این فرایند طول کشید و دقیقا در هر ۳ استانی که پرونده به دادگاه رفته بود رای تبرئه ی تشکل های ما صادر شد و کالا نهایتا آزاد و توزیع شد.بعد از این مرحله واقعا در این مقطع که میخوام صحبت کنم نمیدونم یک سری مسائل رو بازگو کنم یا نه .واقعا کار سختی است اما در این حد بسنده می کنم که افراد حقیقی یا حقوقی در جایگاه های مختلف بسیج شدند که این کالا در طول ۳ سال گذشته توقیف بماند .و جای تاسف دارد که این افراد از دل صنعت زنبورداری کشور بودند.یک نکته هم من فراموش کردم اعلام کنم چون اینجا بحث حمایت از تولید داخل هم مطرح شد،صندوق باعث شد بستر تولید کالا در داخل هم فراهم شود در واقع با بازار سازی که ما کردیم و شناختی که زنبوردارها نسبت به این کالا پیدا کردند، بخش خصوصی علاقمند به سرمایه گذاری شد و تقریبا اواخر سال ۹۷ بود که به راحتی این کالا میتوانست در آن مقطع ۵۰۰۰ تن توزیع شود و بعد اصلا جلوی آن را بگیرند و بدهند به بخش خصوصی و در بازار تولید و عرضه کند.اما این کالا توقیفش و ماندگاریش در گمرکات کشور هیچ تعارضی با منافع تولید کنندگان داخلی نداشت و براساس یک سری لجبازی ها و به زعم من یک سری ناآگاهی ها و یک سری رقابت های صنفی ،فشارهایی آمد و البته من باور دارم که دوستان و همکاران ما در نهادهای متولی در بخش دولت هم به نوعی در این حوزه کم لطفی کردند علی رغم مکاتباتی که ما داشتیم و چندین بار اعلام کردیم که میتوانید این کالا را آزمایش و کنترل کیفیت کنید و حتی میتوانید سخت گیرانه ترین فرایند کنترل و آنالیز را انجام بدهید اما متاسفانه این اتفاق نیفتاد و این کالا ۳ سال در انبارهای گمرک باقی ماند.
مدیر عامل صندوق حمایت از توسعه صنعت زنبورداری کشور در خصوص شفاف سازی به این پرسش که :این پروسه ای که طول کشید اگر بخواهید به عنوان یک کارشناس در صنعت زنبورداری و فارغ از سمت صندوق تحلیل کنید، علت این که این کالا در طی ۳،۲ ماه توزیع نشد و ۳ سال طول کشید را چه می دانید؟
من احساس میکنم در کشور با یک چالشی مواجه هستیم، حداقل در صنعت زنبورداری که همیشه حاشیه بر متن غلبه دارد.من این را به صراحت بیان میکنم و نقد جدی دارم روی آن و یکی از چالش های صنعت زنبوردای به شمار می رود ؛فضای اعتراض و مطالبه گری به طور طبیعی برای همه زنبورداران و فعالین این صنعت باید باز باشد اما فضای تخریب و تشویش وهمچنین فضای نابود کردن یک صنعت و دستارود آن به هیچ عنوان قابل قبول نیست. هرکس باید در جایگاه خود و ساختاری که حضور دارد و در چارچوب حیطه وظایف و اختیاراتش،حق و حقوق قانونی خودش را پیگیری کند.اینکه ما بیاییم اطلاعات غلط منتشر کنیم در فضای مجازی بدون اینکه از فرآیندها اطلاع داشته باشیم و بدون اینکه سند و مستندات قانونی داشته باشیم شروع کنیم به تهمت زدن و اتهام زدن و فرافکنی.و برویم در سازمان ها و ارگان های مختلف از احساسات ملی و مذهبی مان به زعم من سوءاستفاده کنیم و بخواهیم منویات خودمان را منتقل و ایجاد چالش و مشکل کنیم در مسیر پروژه ای که تمام منافع صنعت زنبورداری بوده به نظرم کار غلط و اشتباهی است.ما در کشوری زندگی می کنیم که قانون وجود دارد. من اعتقاد دارم اگر بر مبنای قانون حرکت می کردیم هیچ کدام از این اتفاق ها برای این محصول نمی افتاد. اگر ما حاشیه را دخیل قانون نمی کردیم قطعا این کالا در همان مقطع آزاد شده بود و در اختیار زنبوردارا ن قرار گرفته بود و تا حالا هم مصرف شده بود.
وی ادامه داد:مشکل بعدی من فکر می کنم یک جاهایی رقابت های داخلی مان بر منافع جامعه زنبورداری اولویت دارد.اول از همه خودم را عرض میکنم.شاید بهتر باشد ما در کشور یک نهاد و تشکل مرکزی برای صنعت زنبورداری داشته باشیم زیرا تعدد تشکل ها و تنوع آنها به ناچار و به صورت طبیعی رقابت هایی ایجاد می کند که تاثیر روی منافع صنعت زنبورداری می گذارد و این هم یکی از مشکلات و چالش ها در این مسیر بود. دومین نکته این است که به هرحال باید بپذیریم ما نمیتوانیم درب واردات ،تکنولوژِی و نوآوری را به روی کشور ببندیم .بله قطعا هر ایرانی علاقه دارد تولید داخل کشور را حمایت کند و خود کفا شود. اما من این باور را دارم بدون رقابت سالم تولید داخلی هم پا نمی گیرد.تولیدکننده داخل ما اگر احساس فشار کند،و ببیند رقبای خارجی بیشتر میتواند روی تحقیق و توسعه و کیفیت کار کند،تلاش خود را در این زمینه بیشتر خواهد کرد و به دنبال آن تولید بهتری خواهیم داشت.نکته بعدی اینکه انحصار در هر صنعتی موجب خسران و ضربه به آن صنعت می شود و به دنبال آن افزایش قیمت ها را مشاهده می کنیم، ضمن اینکه قدرت چانه زنی کاهش پیدا می کند. بنابراین یک تعادلی باید بین کالاهای خارجی و تولیدات داخلی که نظارتش هم در همه جای دنیا مشخصه بر مبنای تعرفه گذاری و عوارض گمرکی و مالیاتی که گرفته می شود وجود داشته باشد .
من در رابطه با وضعیت فعلی کالا اظهار نظری نمیکنم زیرا در حال حاضر هر اظهار نظری شائبه ی جانب داری و تخریب به دنبال خواهد داشت.بنابراین در این جایگاهی که من هستم نمی توانم علی رغم دفاعی که دارم و هم انتقاداتی که دارم نمیتوانم موضع گیری کنم پس از این موضوع عبور می کنم.
در ادامه گفتگو بهزاد بانکی پور مدیر عامل صندوق حمایت از توسعه صنعت زنبورداری کشور،به پاسخ سوالات زنبوردارانی که در برنامه حضور داشتند پرداخت؛
صندوق در حال حاضر توزیع کننده است؟
بانکی پور: در حال حاضر هیچ نقشی در این موضوع ندارد.
اما در جمع بندی صحبت هایم باید عرض کنم ،تجربه ای که من به دست آوردم چه در این پروژه و چه در پروژه اکسیر و چه در پروژه های توسعه ای دیگر این است که اولا در کمال تاسف باید عرض کنم (از ماست که بر ماست )یعنی قبل ازاینکه جای دیگری و صنف دیگری و افراد دیگری ممانعت و مزاحمت و به دنبال آن جلوگیری کنند از فعالیت های توسعه ای در این صنعت،بعضا می بینیم از دل خود صنعت زنبورداری این ممانعت ها وجود داشت و این خیلی تاسف آور است .
نکته دومی که میخواهم عرض کنم نه به عنوان مدیرعامل صندوق که بنده کوچکترین و کمترین هستم و هرکاری هم اتفاق افتاده است، همت و تدبیر هیئت مدیره وقت و دلسوزی آنها برای صنعت زنبورداری بوده، بلکه به عنوان یک کارشناس اعتقاد دارم: پروژه آپی پاستا یکی از افتخارات صندوق حمایت از توسعه صنعت زنبورداری کشور است که ضمن اینکه یک نوآوری را برای یک کشور ایجاد و فرایند تولید را تسهیل کرد، توانست به طور هم زمان، بدون سرمایه گذاری زمینه تولید داخل را فراهم ، قیمت را برای زنبورداران متعادل نگه دارد ،بدین ترتیب که به صورت اعتباری و با نرخ کارمزد پایین برای آنها تامین و درآمد ایجاد کند و از همه مهم ترضریب نفوذ تشکل ها را برای تامین نیاز زنبورداران بالا برد که اگر میشد این روند ادامه پیدا کند، من مطمئنم تشکل ها نماینده انحصاری کالای خمیر شیرین می شدند. و این ها به نظرم دستاورهای ما است و ازآن دفاع میکنم و در همین حد بسنده میکنم و گله میکنم که در طول این مسیر بسیار اذیت شدیم ،بدون هیچ دلیلی جلسات مختلفی را مجبور شدیم شرکت کنیم از کارهای اصلی مان ماندیم. و می شد به شکل بهتری این کار را انجام داد.
آیا مدارک و مجوزهای مربوط به این پروژه را میتوانید در اختیار عسلنا برای انتشار قرار دهید؟
بانکی پور:بله
چه کسانی در اسپانیا همراه شما بودند؟و مبینیم بعضی از افرادی که در این سفر بودند در حال حاضر از منتقدین شما هستند
بانکی پور:آقای وحدتیان فر عضو هیئت مدیره و نماینده اتحادیه استان آذربایجان شرقی بودند،آقای رضوی عضو هیئت مدیره و نماینده استان فارس ،آقای قربانی عضوهیئت مدیره و نماینده شرکت تعاونی سمیرم استان اصفهان، آقای صارمی، نماینده شرکت مادر ،
شرکت های داخلی برای قیمتی که در حال حاضر آپی پاستا دارد به مشکل خوردند،آیا نهادی بر روی تولید کنندگان داخلی نظارت می کند؟
بانکی پور: بحث نظارت سازمان دامپزشکی و نهادهای دیگر نظارتی هستند و در حیطه اختیارات و وظایف ما نیست.
اما بحث قیمت یک پارادوکس است برای صندوق چرا که از یک طرف من اعتقاد دارم کما اینکه همه دوستان اعتقاد دارند که شرکت های تولید داخل باید حمایت شوند ،اما از آن طرف زنبودارانی نیز هستند که با یک افزایش سرسام آور شکر مواجه هستند و آپی پاستا می تواند برایشان حکم مسکن داشته باشد و به هر حال میتواند کمک کننده باشد اگر البته کالا سالم و قابل عرضه باشه .بنابراین این یک پاردوکسی هست که باید یک راهکار بینابین داشته باشه زیرا به هرحال ما صنعت زنبورداری هستیم صنایع ما هم جز خانواده زنبورداری هست و این تعادل باید ایجاد شود. چون من نه متولی صندوق و نه متولی این امر و نه تصمیم گیرنده هستم من تنها کاری می توانم کنم یه تعادلی را بین این ها برقرار کنم.
خمیر شیرینی که در حال حاضر وارد شده آزمایش کردند و در طول عمر زنبورها تاثیر میگذارد ؟
بانکی پور : بنده کاری به خمیر شیرین داخل و خارج ندارم اگر این آزمایش ها انجام شده مستندات باید به صورت یک مقاله منتشر شود .مطالعه ای سندیت داره که در یک مرجع علمی به صورت مقاله مطرح شود.و مشخص باشد این مطالعه بر چه مبنایی انجام شده ،آیا در مقایسه با تغذیه با شکر است یا با تغذیه با عسل که این خیلی میتواند متفاوت باشد و به هر حال این یک بحث فنی است وباید مرجع صاحب صلاحیتش یعنی سازمان دامپزشکی و موسسه تحقیقات علوم دامی کشور باید اظهار نظر کنند.
چرا در حال حاضر همان حمایت ها و مشابه آن حمایت ها از کالای خارجی برای محصولات داخلی با کیفیت چندبرابر از طرف صندوق انجام نمی شود؟
بانکی پور: در مصوباتی که در هیئت مدیره صندوق داشتیم و دوستان تولید کننده هم اطلاع دارند تسهیلات با نرخ کارمزد ۱۰ درصد و بازپرداخت ۱۲ ماهه برای فعالین این صنعت قرار دادیم که کالایشان را بتوانند در صورت تقاضای تعاونی ها با این نرخ کارمزد تسهیلات بفروشند ضمن اینکه بعد از توقیف آپی پاستا هم ما در صندوق مقدار مشخصی کالای خمیر شیرین از تولیدکنندگان داخلی خریداری کردیم و در اختیار زنبورداران قرار دادیم.
این نکته را هم عرض کنم چون دوست ندارم باعث کدورت و نارحتی عزیزان شود، دوستی به من گفتن خمیرشیرین توسط تولیدکنندگان داخلی از ۱۳ سال پیش تولید می شده و این موضوع جدید نبوده .من چون اطلاعاتم در این خصوص نمیتوانم بهش استناد کنم قضاوتی روی آن ندارم.این قضاوت را میسپارم به جامعه زنبورداری و فعالین این صنعت که اگر بوده بنده همینجا عذرخواهی میکنم نباید میگفتم این کالا برای اولین بار وارد شده و اگرهم نبوده پس حرف من درسته و عذر خواهی میکنم اگر در اعلام تاریخ اشتباه کردم.
موضع شفاف شما در حال حاضر برای واردات کالای خمیر شیرین و محصولاتی از این دست چیست؟آیا در آینده این واردات ادامه پیدا می کند یا خیر؟
بانکی پور:موضع رسمی بنده واردات مدیریت شده با هدف حفظ تعادل در بازار مصرف و ایجاد رقابت و جلوگیری از انحصار در کشور هستم.قطعا برای اینکه قیمت ها کنترل شود باید طرف عرضه و تقاضا هماهنگ شود .واردات اصلا یک سیستم مدیریتی و کنترلی برای حفظ قیمت ها است پس کسی نمی تواند آن را نفی کند در ثانی باید رقابت ایجاد شود تا رشد اتفاق بیفتد .در فضای انحصاری در فضای که هیچ رقابتی وجود ندارد توسعه و رشدی هم اتفاق نمی افتد ./
